Çocuklarda sırt ve bel ağrısı nedenleri

Çocukların %50 den fazlası 15 yaşına gelene kadar sırt ve bel ağrısı çekmektedir. Genellikle küçük çocuklar ve yürümeye yeni başlayanlar belirtileri abartmazlar ve bel ağrılarının nedeni olarak çoğunlukla patolojik bir anomali vardır.

Ergenlerdeki bel ağrısı ise çoğunlukla yetişkin tip bel ağrısına benzer, ağrının ortaya çıkış şekli, süresi, ağrının tipi, eşlik eden sistemik bulguların varlığı, ağrıyı artıran veya azaltan sebepler, aktivite ile ilişkisi detaylı olarak sorgulanmalı ve detaylı muayene yapılmalıdır.

Hiçbir hastalığın tamamen tek bir yaş grubuna özgü olmamasına karşın bazı hastalıkların belirli yaş grubunda daha sık ortaya çıkması hekime yardımcı bilgi sağlamaktadır. 4 yaşından küçük çocuklarda bel ağrısı genellikle enfeksiyon veya tümöral hastalıklara bağlı iken 10 yaşından büyük çocuklarda travma veya yorgunluk sendromuna bağlı hastalıklar daha sık ağrı sebebidir. Bel veya sırt ağrısı ile gelen çocuklarda aklımıza aşağıdaki hastalıklar gelmelidir.

A-Mekanik Bozukluklar

1-Yumuşak doku Yaralanması: Ergenlik döneminde sporcularda en sık bağ ve kas yaralanması görülür. Nörolojik bulgular normaldir. İstirahat ve ilaç tedavisi ile tedavi edilir.

2- Disk Fıtığı: Erişkinlere göre daha az olsa da çocuklarda ve ergenlerde de disk fıtıkları görülür. Direk röntgen ile tanı konulamaz. Disk fıtığı tanısı için MR en iyi görüntüleme yöntemidir. Aktivite kısıtlanması ve ağrı kesici ilaçlar ile tedavi edilir. Nadiren de ameliyat gerekebilir.

3- Büyüme kıkırdağı kırıkları: Özellikle ergenlerde ağırlık kaldırma sporu ile uğraşanlarda görülür. Omurilik basısı yapanlarda cerrahi gerekir.

4-Omurga kemiği kırıkları: Genellikle yüksek enerjili travmalar sonrasında oluşur. Röntgen ile tanı konulabilir.

B- Gelişimsel Hastalıkalar:

1-Spondiloliz ve Spondilolistezis: Spondiloliz omurga arka kemiğinin kırılmasıdır, spondilolistesiz ise kırığa bağlı omurganın kaymasıdır. Sıklıkla çocuklarda yineleyen mikro travmalar sonrasında ortaya çıkar. Tanı koymada röntgen bazen yeterli olmayabilir, sintigrafi veya MR tanı koymada faydalıdır. Erken evrelerde ağrı geçene kadar spora ara verilirken ileri evrelerde ameliyat gerekmektedir.

2- Scheuermann Kifozu: Bitişik 3 omurganın ön kısımlarında kamalaşma sonucu sırtta kamburluğun artması ile karakterize bir hastalıktır. 70 dereceye kadar olan eğriliklerde korse ve egzersiz tedavisi uygulanırken 70 dereceyi geçenlerde ameliyat gerekir.

3- İdiyopatik Skolyoz: Skolyoz omurganın S şeklindeki eğriliğidir. Hastaların bir kısmında ağrı olabilir. Bu ağrılı grup omurilik hastalıkları yönünden araştırılmalıdır. MR faydalı bir yöntemdir.

4- Siringomyeli: Omurilik sinirinin içinde oluşan kist tarzı boşluklardır. Ağrı ve nörolojik sorunlara yol açabilir. Tanısında MR kullanılır.

5-Gergin Omurilik: Omurilik sinirinin en son kısmının sakrum kemiğine yapışık olması olarak tarif edilebilir. Kemik büyüdükçe omurilikte gerilmeye neden olur ve nörolojik problemler görülebilir. Tedavisi cerrahidir.

6- İdiopatik Juvenil Osteoporoz: Çok nadir bir durumdur, kemikte zayıflamaya bağlı çökme kırıkları meydana gelebilir.

Lösemiden ayırt edilmesi gerekir.

C-Enfeksiyöz Ve Enflamatuvar Durumlar

1- Diskit: Her yaşta görülebilmekle beraber 1 ile 5 yaş arasında daha sık görülür. Omurga kemikleri arasında bulunan disk kıkırdağının iltihabıdır. Normal röntgen ile tanı konulması zordur. MR tanıda oldukça faydalıdır. Birkaç günlük antibiyotik ve yatak istirahati ile şikayetler azalmaz ise cerrahi tedavi gerekebilir.

2- Omurga kemiği iltihabı(Osteomiyelit): Diskitten ayırmak zor olabilir, her iki durum birlikte görülebilir. Kemikte harabiyet meydana gelir.

3- Ankilozan Spondilit: Ergenlik döneminde erkeklerde kızlardan daha fazla görülür. Direk rötgende sakroiliak eklemde kapanma bulgusu tipiktir. MR tanıda önemli bir yere sahiptir. Hastalarda HLA-B27 testi kanda pozitiftir.

4- JüvenilRomatoid Artrit: Boyun omurgası sırt ve bel omurgasına göre daha fazla etkilenir. MR tanıda faydalıdır. Ancak tanıdan şüphelenilmesi halinde çocuk romatoloğundan yardım istenmelidir.

D-İyi Huyluk Tümöral Hastalıklar

1- Osteoid Osteoma: Çocuklarda en sık görülen selim omurga tümörüdür. Geceleri artan ve ilaçlar ile azalan ağrı ile karakterizedir. Röntgen ile tanı konulması zordur. Sintigrafi veya BT ile tanı daha kolay konulabilir. Ağrısı devam eden vakalarda ameliyat ile çıkartılmalıdır.

2- Osteoblastom: Osteoid osteomaya benzer daha büyük lezyonlardır. Ağrı geceleri artmaz ve osteoid osteoma kadar şiddetli değildir. Osteoid osteomanın aksine büyüyerek sinir basısı yapabilir. Hastaların yaklaşık %40 ında skolyoz görülür. Röntgen ile tanı konulabilir, detay için BT ve MR gerekebilir. Ameliyat ile çıkarılması gerekir, ancak %10 nüks edebilir.

3- Eozinofilik Granülom( Histiositozis X): Lösemi veya enfeksiyondan ayırmak için biyopsi gerekebilir. Bazı lezyonlar kendiliğinden iyileşebilmektedir. Cerrahi veya radyoterapi uygun lezyonlarda uygulanabilir.

4- Anevrizmal Kemik kisti: Ağrı tümörün kendisinden kaynaklanabildiği gibi kemiği zayıflatarak patolojik kırığa neden olabilir. Cerrahi tedavi veya embolizasyon ile tedavi edilebilir.

E- Kötü Huylu Tümöral Hastalıklar:

1- Akut Lenfositik Lösemi: Bel ağrısına en sık yol açan habis lezyon Lösemidir. Akut Lenfoblastik Lösemili hastaların %6’sında ilk belirti bel ağrısıdır. Bu çocuklarda ek olarak yorgunluk, solukluk, yaralar, kanama, uykuya eğilim ve ateş ek olarak bulunabilir. Bu hastaların %27 sinde Omurga kemiklerinde çökme kırığı vardır. Kan tetkikinde lökosit sayısında artış, trombosit sayısında azalma, anemi, sedimentasyon hızında artış vardır. Kesin tanı kemik iliği aspirasyonu ile konulur. Hasta Çocuk hematoloji Uzmanına yönlendirilir.

2- Omurga Tümörleri: Omurgadan köken alan primer tümörler Ewing Sarkomu, Osteosarkom ve kordomadır. Osteosarkom 2. En sık primer habis kemik tümörüdür. Röntgen ile tanı konulabilir ancak evreleme için BT ve MR gerekir.

3- Omurga Metastazı: Omurga kemiği çocuklarda metastazın en sık olduğu yerdir. Nöroblastom en sık kemik metastazı yapan primer tümördür.

4- Omurilik Tümörleri: Çocuklarda en sık görülen omurilik tümörleri; Astrositoma ve ependimomadır. Bel ağrısı, skolyoz ve alt ekstremitede güç kaybı görülebilir.

F- Bazı İçorgan Hastalıklarına Bağlı Bel Ağrısı

Bazı bağırsak hastalıkları, İdrar yolu hastalıkları, Böbrek hastalıkları ve yumurtalık kistleri bel ağrısı olarak ortaya çıkabilir, detaylı muayene gerekir.

G-Psikolojik Bel Ağrısı

Bu tip ağrılar ergenlerde daha fazla görülür. Psikolojik bel ağrısı tanısı koyabilmek için tüm tetkiklerin yapılıp bir sonuca ulaşılamamış olması gerekmektedir. Bu tip bel ağrısı için psikolojik tedavi gerekir.