Kalça protezi

Kalça protezi nedir?

Değişik nedenler ile bozulan kalça ekleminin ameliyatla metal veya metal-seramik karışımından üretilen yapay eklem ile değiştirilmesi işlemidir.

Kalça Eklemi neden bozulur?

Gençlerde:
-Kalça eklemi doğuştan kaynaklanan genetik hastalıklar
-Çocukluk çağında geçirilen kalça eklem enfeksiyonu,
-Perthes Hastalığı,
-Kalça kemiği kırığı sonrası kemiğin dolaşımının bozulması,
-Osteonekroz hastalığı,
-Romatizmal hastalıklar sonrası
-Tedavi edilememiş kalça çıkığı gibi nedenler ile eklem kıkırdağı bozulabilir.

İleri Yaşlarda:
-Özellikle 65 yaşından sonra yaşlılığa bağlı gelişir,
-Yaşlı hastalarda kemik erimesi(Osteoporoz) nedeni ile gelişen kalça kırıkları sonrasında kalça eklemi bozulduğu durumlarda,
-Patolojik kırığa yol açan kemik tümörü metastazları sonrasında
-Romatizmal hastalıklara bağlı olarak kalça protezi gerekebilir.

Kalça Protezi nezaman yapılmalıdır?

Kireçlenmeye bağlı kalça protezi ameliyatı için 2 önemli gerekçe vardır.
1- Hastanın ağrısız yürüme mesafesinin 300 metrenin altına düşmesi veya
2- Her gün ağrı kesici ilaç kullanmak zorunda kalması halinde hastaya protez yapılmasının zamanı gelmiştir. Her gün ağrı kesici almak zorunda kalan hastalarda ilaçlara bağlı böbrek ve karaciğer hasarı meydana gelebilir. Hastanın Yürüme mesafesinin artırılması ve ağrı kesici ihtiyacının önüne geçilebilmesi için protez yapılmasında fayda vardır.

Kalça kırığına bağlı protez ameliyatları zorunlu olarak hemen yapılmalıdır. Hastanın biran önce ayağa kaldırılması hastanın hayatını kurtaran en önemli yoldur. Bu da kalça protezi yapılarak sağlanabilir.

Kimlere Kalça Protezi Yapılamaz?

-Vucudunda aktif bir enfeksiyon odağı bulunan hastalara enfeksiyon geçinceye kadar protez yapılamaz
-Sürekli denge problemi yaratarak düşmeye sebeb olan nörolojik hastalığı bulunan kişilerde kalça protezi yapılamaz.

Kalça Protezinin Alternatif varmıdır?

Kalça eklemi bozulduğu için yürüme güçlüğü çeken ve şiddetli ağrısı olan hastalara protez dışında eklem dondurma ameliyatı yapılabilir. Eklem dondurma ameliyatı fiziki olarak ağır iş yapan kişilerde tercih edilir. Ancak iki kalça eklemi birlikte bozulmuş ise her iki kalçaya dondurma işlemi yapmak sakıncalıdır. Günümüzde ileri derecede hareket kısıtlılığına neden olduğu için eklem dondurma ameliyatı giderek azalmaktadır. İnsanlar donmuş kalça eklemi yerine hareketli kalça eklemini tercih etmektedir.

Protez Çeşitleri nelerdir?

Protezler kalça kemiği ve yuvasının değiştirilmesine göre isimlendirilir. Hem kalça kemiği hemde yuvası değiştirildiğinde buna “Total Kalça Protezi” denir.

Sadece kalça kemiği değiştirilip yuva değiştirilmeden korunur ise buna “Parsiyel Kalça Protezi” denilir.

Beklenilen yaşam süresi 5 yılın üzerindeki hastalara Total Kalça Protezi uygulamak daha doğru olur.
Ayrıca protezler uygulama sırasında kemik çimentosu(sement) kullanılıp kullanılmamasına görede çimentolu ve çimentosuz kalça protezi olarak adlandırılır. Özellikle genç hastalarda ileride protezin değişmesi gerektiği durumlarda çimentosuz protezler tercih edilmektedir.
Total kalça protezleri değişik malzemelerden üretilmektedir. Özellikle kullanım ömrünü uzatmak için genç hastalarda yüksek teknoloji aşınmaya dayanıklı seramik başlı protezler günümüzde tercih edilmektedir.
Artroz(kireçlenme) dışında; Kemik tümörü ameliyatları sonrasında kemiğin çıkarılması gerektiğinde Özel Tümör Protezleri de vardır.
Genç hastalarda kısmi kemik çıkarılması ile yapılan yüzey değiştirme protezleride günümüzde kullanılmaktadır. Bu protezlerde hastanın kemiği sınırlı miktarda çıkarıldığı için 2. ameliyat daha kolay olmaktadır. Bu protezlerde amaç hastaya vakit kazandırmaktır.

Nasıl Bir Ameliyat süreci geçiyor?

Tüm protez ameliyatı öncesinde hastaların tepeden tırnağa muayeneden geçirilerek vucudunda bir enfeksiyon odağı bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. Bu neden ameliyattan önce tüm hastalarımıza Kan ve idrar tetkikleri yaptırıp sonuçların temiz olduğunu gördükten sonra hastayı ameliyata hazırlarız. Bu aşamada kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda ilacın niteliğine göre 5 ile 10 gün öncesinde ilaç kesilerek bunun yerine kısa etkili kan sulandırıcı(düşük molekül ağırlıklı heparin) iğneler başlarız. Ameliyattan birkaç gün sonra kanama riski ortadan kalkınca hasta rutin eski tedavisine dönebilir. Kanamalı geçen ameliyatlarda hastaya kan nakli yapmak gerekebilir.
Hasta ameliyattan sonraki 12 saat içerinde mobilize edilerek yürütülür. Çimentolu protezlerde hemen tam bastırılırken, çimentosuz protezlerde kemik yapısına bağlı olarak bir süre kısmi bastırılır(Baston kullandırılır).
Hasta hastanede yattığı süre içerisinde her 2-3 saat aralar ile yürütülür. Bu durum oluşabilecek Derin Ven Trombozunu önlemenin en etkili yoludur. Ayrıca hastaya ciltaltı düşük molekül ağırlıklı heparin enjeksiyonu uygulanır. Taburcu olurken kan sulandırıcı iğne yerine tablete geçilir. 30 gün süre ile kan sulandırıcı hapını kullanması istenir.

Ameliyat sırasında ve sonrasında ne gibi problemler(komplikasyonlar) ortaya çıkabilir?
Kalça protezi ameliyatı sırasında kanama-kemikte kırılma, çimentonun erken donması, sinir yaralanması gibi problemler görülebilir. Ameliyattan sonra ise erken ve geç komplikasyonlar gelişebilir.
Erken komplikasyonlar: En sık enfeksiyon, derin ven trombozu, protezin yuvasından çıkması riski vardır.
Geç komplikasyonlar ise protezin erken gevşemesidir. Bu komplikasyonlar gerekli tedbirler alınarak en aza indirilebilir ancak tamamen sıfırlamak mümkün değildir.

Total kalça protezinin ortalama ömrü 15 ile 20 yıl arasında değişmektedir. Ancak 25 yıla kadar dayanan protezlerde vardır. Protezin ömrü cerrahi tekniğe, konulan protezin türüne, hastanın aktivite düzeyine, kemik kalitesine ve kilosuna göre değişebilir.

Protez ameliyatından sonra enfeksiyondan korunmak için ne yapılmalı?

Vucudunda protez bulunan hasta, ömrü boyunca enfeksiyon kapma riski taşır. Protezli hastalar diş çekimi-dolgu gibi işlemler dahil tüm cerrahi müdahalelerde işlemden önce koruyucu antibiyotik almak zorundadır.