Menisküs Nedir?
Menisküs hakkında bilinmesi gerekenler:
Menisküs diz eklemi içerisinde her insanda doğuştan var olan iki adet yarım ay şeklindeki kıkırdak yapıdır.
İç Menisküs nedir?
Diz ekleminde bulunan 2 adet menisküsten eklemin iç tarafında bulunanına iç menisküs denmektedir.
Dış Menisküs nedir?
Diz ekleminin dış eklem aralığında bulunan menisküse dış menisküs denilmektedir.
Diskoid Menisküs nedir?
Yarım ay şeklinde olması gereken menisküslerin doğuştan daire şeklinde olmasına diskoid menisküs denilmektedir. Diskoid menisküs normal menisküse göre daha kolay yırtılma potansiyeline sahiptir. Eğer diskoid menisküs yırtılır ise ameliyat ile yarım ay şekli verilir. Sağlam diskoid menisküs genellikle şikayete yol açmaz, bu nedenle tedaviye gerek duyulmaz.
Menisküs yırtığı nedir?
Doğuştan diz ekleminde bulunan menisküslerden bir tanesinin veya her ikisinin değişik sebepler ile yırtılması sonucunda oluşan duruma menisküs yırtığı denilir.
Menisküs yırtığı kimlerde olur?
Menisküs yırtığı sporcu hastalığı olarak bilinmekle birlikte her yaş grubunda spor yapan, yapmayan herkeste görülebilen bir hastalıktır.
Çocuklarda menisküs yırtığı olur mu?
Menisküs yırtığı her yaşta görülebilir. Çocuklarda 2 türlü menisküs yırtığı görülür. Birincisi doğuştan Diskoid Menisküs varlığında görülen menisküs yırtığı tipidir. İkincisi ise genellikle 10 yaşından sonra sportif faaliyetlerde bulunan çocuklarda görülen, spor travmasına bağlı erişkin tip menisküs yırtığıdır. Bu her iki tipinde tedavisi ameliyat ile yapılır.
Menisküsün Görevi nedir?
1-Eklem yüzeyini uyumlu hale getirir(Eklem yüzeyi yük dağılımını genişleterek eklem kıkırdağına gelen yükü azaltır)
2-Eklem yüzeyinin kayganlığını sağlar(Eklem kıkırdağının beslenmesine katkı sağlar)
3-Ekleme gelen yükün emilimini sağlar(şok emici özelliği ile)
4- Eklem stabilitesine(sağlamlığına) katkı sağlar
Menisküs yırtığı belirtileri nelerdir?
Menisküs yırtığı dizde ağrı bazen de kilitlenme şikayeti ile doktora gelir. Bazı yırtıklar şikayet yapmaz, başka nedenler ile çekilen diz MR larında tesadüfen ortaya çıkabilir.
Menisküs yırtığı bulunan hastanın ağrısı dizin değişik bölgelerinde görülebilmektedir. Çoğunlukla diz ekleminin iç yanında, dış yanında veya dizin arka çukurunda ağrı olarak ortaya çıkar.
Kova sapı dediğimiz yırtık tipinde ise hasta dizde kilitlenme şikayeti ile gelir.
Uzun vadede menisküs yırtığı tedavi edilmediği takdirde eklem kıkırdağında hasara yol açarak kireçlenme yapabilir. Bu süreç uzun yıllar alır.
Menisküs Yırtığı nedeni nedir?
Menisküs yırtığı her yaşta görülebilmektedir. Özellikle çocuk ve gençlerde yapılan spor ile ilgili olarak yırtık meydana gelmektedir. Dizin kontrolsüz dönme yada burkulması menisküs yırtığına yol açabilir. Orta ve ileri yaşlarda menisküs yırtığı oluşması için travma gerekmeyebilir. Bu yaşta menisküsteki yıpranma (dejenerasyon) diz çömelme sırasında bile menisküsün yırtılmasına neden olabilir.
Menisküs yırtığı sporcu hastalığımıdır?
Hayır. Sanki sporcularda daha fazla görülüyormuş gibi algılansada özellikle dizleri üzerine çökerek temizlik yapan orta yaş ve üzeri ev hanımlarında yıpranmaya bağlı kolayca menisküs yırtığı oluşabilir. Gençlerde daha çok spor travmasına bağlı olarak yırtılmaktadır. Ancak yolda yürürken dizde oluşabilecek burkulma sonrasında da görülebilir.
Menisküs zedelenmesi nedir?
MR da dejenerasyon olarak tarif edilen bir durumdur. Yıllar içerisinde menisküs yapısında su miktarının azalması ile esneklik kaybı gelişir, kolay yırtılmaya zemin hazırlayan bu duruma halk arasında menisküs zedelenmesi denilmektedir. Bu bir yırtık değildir. Ancak yırtılma riski artmıştır. Yırtık oluşmadığı sürece ameliyata gerek yoktur.
Dizin kilitlenmesi nedir?
Özellikle kova sapı tip menisküs yırtıklarında yırtık parçanın belirli hareketler ile diz ekleminin arasına sıkışması sonucu eklemin hareketsiz kalmasına diz ekleminin kilitlenmesi denir. Şidetli ağrı oluşur. Hasta birkaç dakika süren bu durumdan kurtulmak için dizine özel hareketler yapar, bu sırada eklem arasına sıkışan parça yerinden kurtulur ise ağrı geçer ve diz hareketi yeniden normale döner. Ta ki yeniden kilitlenme oluncaya kadar. Bazen kilitlenme hasta tarafından açılamaz, bu durumda eklem içerisine lokal anestezik enjeksiyonu sonrası doktor kontrolünde eklem hareket ettirilerek kilitlenme açılır. Bazı durumlarda bu da işe yaramaz o zaman derhal ameliyat ile kilitlenmenin açılması gerekir.
Her diz kilitlenmesi menisküs yırtığına mı bağlıdır?
Menisküs yırtığı sadece diz ekleminin kilitlenmesine yol açan hastalıklardan en sık görülenidir, ancak tek sebep değildir. Eklem içi kıkırdak kopmaları, tekrarlayan diz kapağı çıkmaları, eklem zarı hastalıkları ve bağ kopmaları da eklem kilitlenmesi yapabilir?
Menisküs yırtığı tanısı nasıl konulur?
İyi bir diz eklemi muayenesi ile %85 oranında menisküs yırtığı tanısı konulabilir. Tanıyı doğrulamak ve yırtık tipi hakkında bilgi sahibi olmak için MR çekilebilir.
Menisküs yırtığından şüphe edildiğinde MR şart mıdır?
Menisküs yırtığı tanısı muayene ile konulur ise ameliyat kararını doğrulamak için ve ameliyat sırasında nasıl bir işlem yapılacağının (menisküsü yırtık kısmının çıkarılması veya dikilmesi) önceden tespiti için ve diz eklemi içerisinde bulunan ek yaralanmaların varlığını görmek için MR çekilmesi gereklidir. Ameliyat öncesinde yeterli bilgiye sahip olmak ameliyat sırasında kullanılması gereken özellikli malzemelerin de önceden temin edilmesini sağlar ve hastaya ameliyat sonrası durum hakkında daha net bilgi vermeyi sağlar. (Eğer ameliyat ile yırtık çıkartılır ise hasta ertesi gün tam yük ile basarak yürüyebilir 20 gün sonra işine dönebilir iken, menisküs dikilir ise hasta 6 hafta koltuk değneği kullanarak basmadan yürür vb. gibi)
Menisküs kisti nedir?
Menisküste yatay şekilli yırtık meydana geldiğinde eklem sıvısı yırtık içerisinden geçerek eklem zarında balonlaşma (kist) yapar. Menisküs kisti tanısı MR ile konulur. MR da menisküs kisti görüldüğünde menisküste mutlaka yırtık var demektir.
Menisküs kisti tedavisi nedir?
Menisküs kisti menisküs yırtığı ile birlikte olur. Bu nedenle ameliyatsız yöntemle kistin patlatılması geçici çözüm olup tekrar oluşmasına engel değildir. Ağrı var ise kalıcı çözüm menisküs yırtığının ameliyat ile tedavi edilmesidir. Bu tedavi sonrası menisküs kisti kendiliğinden geçer. MR da saptanmış menisküs kisti ağrı yapmıyor ise tedavi edilmeyebilir.
Menisküs yırtığı tedavisi nasıl yapılır?
Eğer menisküs yırtığı ağrı yapmıyor ise orta ve ileri yaşlarda tedavi edilmeden bırakılabilir. Özellikle horizontal yırtık olarak tarif edilen yatay yırtıklarda ağrı yok ise tedaviye gerek yoktur.
Menisküs yırtığı tedavisi
Menisküs yırtığı 2 şekilde tedavi edilir.
Hasta orta yaş ve üzerinde ise yırtık ağrıya neden olmuyor ise sadece takip edilmelidir. Menisküs yırtığı tedavi edilmediğinde eğer hayatı zorlaştıracak ağrıya yol açmasa bile uzun yıllar (10 yol)sonra eklem kireçlenmesine yol açabilir. 50 yaşından sonra zaten yaşa bağlı kireçlenme süreci başladığı için ağrı yapmayan menisküs yırtığının ameliyat edilmesine gerek yoktur. Eğer hasta 30 yaşında ise bu yırtık ağrı yapmasa bile 10 yıl sonunda dizde erken kireçlenmeye yol açacağı için ameliyat ile tedavi edilmelidir.
Menisküs yırtığının ameliyat ile tedavisi nasıl yapılır?
Menisküs yırtığı günümüzde kapalı ameliyat olarak tarif edilen kameralı sistem ile Artroskopi dediğimiz yöntem kullanılarak yapılmaktadır. Artroskopi ameliyatı kısmi(belden) veya genel anestezi altında uygulanır. 2 adet delikten girilerek diz ekleminin içerisi monitörden görülerek değerlendirildikten sonra yırtık kısım tedavi edilir. Menisküs yırtığı 2 şekilde ameliyat ile tedavi edilir. Eğer yırtık tamir kriterlerine uygun ise dikilerek tamir uygulanırken, bu kriterlere uymuyor ise yırtık kısmın çıkarılması ile tedavi edilir. Menisküs yırtığına müdahale edilirken eklem içerisinde başka problemlerde gözlenir ise aynı seansta onlara da müdahale edilebilir.
Menisküs yırtığı hemen ameliyat edilmeli mi?
Özellikle profesyonel sporcularda ve gençlerde menisküs yırtığı hemen tedavi edilmelidir ki biran önce iyileşip spora dönülebilsin. Orta ve ileri yaşta ağrı yapmıyor ise ameliyat etmeye gerek yoktur. Toplumda profesyonel spor yapmayan genç bireylerde bacak kasları güçlendikten sonra ameliyat yapılmalıdır. Eğer uyluk adalesi çok zayıf ise ameliyat sonrası normal günlük hayata dönüş süresi uzamaktadır. Bu nedenle birkaç haftalık güçlendirme programı sonrasında ameliyat yapılmalıdır.
Menisküs dikişi ne demektir?
Eğer yırtılan menisküs tamir edildiğinde iyileşme potansiyeline sahip ise değişik yöntemlerle dikilerek tamir edilir.
Her menisküs yırtığı dikilebilir mi?
Menisküsler içten dışa doğru 3 bölgeye ayrılır. Bu ayrım menisküsün kan dolaşımına göre yapılır. Eklemin içine yakın bölgedeki menisküsün kan dolaşımı olmadığı için dikilse bile iyileşme şansı yoktur. Bu nedenle yırtık kısmın çıkarılması gerekir. Eğer yırtık menisküsü orta ve dış kenarına yakın bölümde ise iyileşme şansı olduğu için dikilebilir. Ancak her yırtık dikilemez. Eski dejenere olmuş kompleks yırtıklarda dikilse de iyileşme potansiyeli yoktur. Bu nedenle yırtık bölüm çıkarılır. Genç hastalarda erken dönem yırtıklarda çok parçalanma yoksa dikilebilir. Her dikilen menisküsün iyileşmesi mümkün olmayabilir. İyileşme olmaz ise ikinci ameliyat ile yırtık kısmın çıkarılması gerekir. Menisküsün dikilip dikilemeyeceği kararı en güzel ameliyat sırasında menisküsün gözle görülmesi ile karar verilir. Menisküs yırtığı için menisküsün yırtık olan bölgesine göre farklı dikiş yöntemleri mevcuttur.
Menisküs dikişi dışında menisküs tamir yöntemi var mıdır?
Menisküsler diz eklemi için çok önemli yapılardır, eksikliğinde diz ekleminde ileri dönemde erken kireçlenme olabilmektedir. Bu amaçla menisküs grefti ve protezi gündeme gelmiştir. Menisküsün eksik kısmı için elastik malzemeden üretilmiş menisküs protezleri günümüzde kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca menisküsü tamamen çıkarılmış hastalar için Kadavradan elde edilen bütün menisküs grefti de mevcuttur. Ancak henüz menisküs protezi ve grefti uygulamaları uzun süreli sonuçları bilinmemektedir. Erken dönemde başarısızlık oranları yüksek olup rutin uygulamaya henüz girmemiştir.
Menisküs ameliyatı olmazsam ne olur?
Orta yaş ve üzerinde ameliyat olmadığı takdirde diz ağrısı olabilir ve diz çökmeyi engelleyebilir. Eğer genç yaş grubunda ise ameliyat olmadığı takdirde ağrı ve hareket kısıtlılığı yanında yırtık menisküs yıllar içerisinde eklem kıkırdağını aşındırarak geri dönüşü olmayan erken kireçlenmeye yol açar.
Menisküs ameliyatı süresi nedir?
Menisküs ameliyatı yırtığın şekline, dikiş uygulanıp uygulanmayacağına, ekstra eklem içi müdahale gerektiren hasar bulunup bulunmamasına göre 20 dakika ile 90 dakika arasında sürer.
Her Hastanede menisküs ameliyatı yapılabilir mi?
Standart ameliyathane şartlarına sahip “Artroskopi Cihazı” ve “Artroskopi el aletleri” bulunan ve bu konuda eğitim almış “Ortopedi Cerrahı” bulunan her hastanede menisküs ameliyatı yapılabilir.
Menisküs ameliyatı sonrası hastanede ne kadar yatarım?
Yapılan işleme göre değişmekle birlikte ortalama 1 gece yatmak genellikle yeterlidir. Kısa süreli ameliyatlar günübirlik olarak da yapılabilir(aynı gün tabucu olunabilir). Ancak eklem içerisine dren konulması gerektiğinde yatış 2 geceye uzayabilir.
Ameliyat sonrası dizlik gereklimi?
Mensiküs yırtığı çıkarıldı ise herhangi bir dizliğe gerek yoktur. Ek olarak bağ tamiri yapılır ise işleme uygun dizli kullanmak gerekebilir
Ne zaman yürüyebilirim?
Eğer menisküs yırtığı ameliyatı menisküsün bir kısmının çıkarılması ile yapıldı ise ameliyattan sonra hemen tam yük verilerek yürünebilir. Ancak menisküs tamiri yapıldı ise ve kıkırdak hasarı tedavisi (kıkırdak nakli veya mikrokırık gibi) yapıldı ise 6(altı) hafta yük vermeden koltuk değneği ile yürünebilir.
Ne zaman işime dönerim?
Kısmi menisküs yırtığı çıkarılması ameliyatı sonrası eğer masa başı çalışılıyor ise ve uzun yürüme mesafesi yoksa en erken 1 hafta sonra işine dönebilir. Eğer ayakta çalışılıyor ise bu süre 20 gündür. Ayrıca menisküs dikişi yapılması, kıkırdak tamiri veya bağ tamiri gibi ekstra işlemler bu süreyi uzatır.
Ne zaman spora dönebilirim?
Profesyonel sporcular için menisküsün yırtık kısmı çıkarılmış ise 20 gün sonra antrenmanlara başlanabilir. Eğer dikiş veya kıkırdak tamiri-bağ tamiri yapıldı ise bu süre ek işleme göre 8 aya kadar uzayabilir.
Menisküs ameliyatı sonrası tekrarlayabilir mi?
Menisküs diz eklemi için gerekli bir yapıdır. Bu nedenle sadece yırtık kısmı çıkarılır, geri kalan kısmı korunmalıdır. Belli bir süre sonra kalan menisküs bölümü tekrardan yırtılabilir.
Menisküs ameliyatı sonrası herhangi bir nedenle MR çekildiğinde raporu yazan Radyoloji uzmanı geçirilen ameliyat konusunda bilgilendirilmez ise raporda yeni menisküs yırtığı yazılabilir. Ameliyat işlemi görmüş menisküs MR da sanki yeniden yırtılmış gibi görünebilir. Bu gerçekten yeni bir yırtık mı yoksa ameliyat sonrası normal görüntü mü ayırımını yapmak için iyi bir diz muayenesi yapmak gerekir. Muayene sırasında menisküs yırtığı testleri negatif ise bu durum yeni bir yırtık olarak değil de ameliyat sonrası değişiklikler olarak değerlendirilir.
Menisküs ameliyatı ileride diz ekleminden geçirilmesi muhtemel diğer ameliyatlara engel teşkil etmez. Her türlü ameliyat yapılabilir.
Menisküs ameliyatının ne tür anestezi ile yapılır?
Menisküs ameliyatı genellikle 2 türlü anestezi altında yapılır. Birincisinde Genel anestezi dediğimiz hastanın tamamen uyutulduğu anestezi yöntemidir. İkincisinde ise belden yapılan iğne ile yapılan kısmi anestezi yöntemidir (Spinal , epidural veya kombine ). Bunların dışında sadece diz ekleminin uyuşturulduğu lokal anestezi yöntemi de bulunmakla birlikte ağrı nedeni ile yeterli cerrahi tedavi uygulamak zordur. Bu nedenle çok tercih edilen bir yöntem değildir.
Menisküs ameliyatının Riski var mıdır?
Ameliyatın riskleri genel olarak 2 türlüdür. Birincisi yapılan anestezi yönteminden kaynaklanan risklerdir. Bu konuda en iyi bilgi anestezi doktorundan alınabilir. İkincisi ise ameliyatın kendisine bağlı risklerdir. Bu riskler damar, sinir, eklem içi kıkırdak ve bağ yaralanması, aletlerin eklem içinde kırılması, yetersiz cerrahi uygulanması, enfeksiyon, derin ven trombozu ve Akciğe embolisi gibi risklerdir. Bu riskler açık ameliyatlara göre oldukça azdır. Bu risklerin tamamen ortadan kaldırılması mümkün değildir. Ancak cerrahın tecrübeli olması riskleri en aza indirmektedir.