Eklem Kıkırdak Hasarları Nasıl Tedavi Ediliyor?

Eklem kikirdak problemleri genç yaslardan itibaren ortopedi polikliniklerinin sik görülen hastalik grubunu olusturuyor. Diz önü agrisi, kismi kikirdak kaybi, eklem kikirdagi hasari ile yasa bagli kireçlenme en sik görülen eklem problemlerini olusturuyor. Eklem sorunlari yol açtigi ‘siddetli agri’ ve ‘hareket kabiliyetini’ kisitlamasi gibi sorunlar nedeniyle hastanin yasam kalitesini ciddi boyutlarda düsürebiliyor. Neyse ki günümüzün tedavi yöntemleri sayesinde hastalarin kaliteli bir yasam sürmeleri saglanabiliyor.

Eklemlerle ilgili en sik görülen sikayeti diz önü agrisi olusturuyor. Genellikle 25-45 yas araliginda, masa basi çalisan ve düzenli spor yapma aliskanligi bulunmayan kisilerde görülüyor. Diz önü agrisi “Kondromalazi Patella” olarak ifade edilen ve diz kapagi kikirdaginin yumusamasi sonucu gelisiyor. Yapisal bozukluk yoksa, en sik uyluk ön kas grubunun zayif olmasi sonucu ortaya çikiyor. Dogru tedavi edilmezse uzun vadede kikirdak kaybina yol açabiliyor. Çogunlukla kas güçlendirici egzersizler ile tedavi edilebiliyor.
Eklem Kikirdak tedavi

eklem_kikirdak_3Kismi kikirdak kaybi: 2. siklikta görülen bu eklem hasari genellikle sporcularda, müsabaka veya antrenmanlarda olusuyor. Çogunlukla cerrahi tedavi gerektiren kismi kikirdak kaybinda hasarli alanin büyüklügüne ve yerine göre farkli metotlar uygulaniyor. Yüksek oranda basari elde edilen bu metotlara tibbi teknolojilerin gelismesi ile yeni yöntemler ekleniyor. Bu yöntemlerden basari ile uygulanani kikirdak kültürü ile kisiden alinan kikirdak hücrelerinin laboratuvarda çogaltilarak hasarli alana nakledilmesidir. Diger gelismekte olan yöntem ise dünyada ve ülkemizde üzerinde çalisilan,kök hücreden kikirdak elde etmek. Bu çalismada amaç orijinal ve kalici kikirdaga erismektir.
eklem kikirdak

eklem_kikirdak_2Eklem kikirdaginin yaygin hasari(Kireçlenme): Eklemlerde 3. siklikta ise yaslanmaya bagli yaygin kikirdak sorunu görülüyor.Yaygin kikirdak hasari genellikle 60 yas üzeri hastalarda fizyolojik yaslanmaya bagli olarak kikirdak kalinligi inceldigi için görülüyor. Tibbi adi “artroz” olan bu sorun halk arasinda kireçlenme olarak biliniyor. 60 yas üzeri hastalarda ise agriyi azaltan ve hareket kabiliyetini artiran yöntemler tercih ediliyor. Tedavide amaç hastanin kendi eklemini olabildigince uzun süre muhafaza ederek agrisiz ve kaliteli yasam sürmesini saglamak. Yillardir uygulanmakta olan fizik tedavi yöntemleri, çesitli kurtarici ve destekleyici cerrahi tedavi yöntemleri, eklem içi sentetik eklem sivisi enjeksiyon yöntemleri ile ilaçlar ve kismi eklem protezleri, hastanin total protez uygulama yasini ileriye tasimak için yapilan yöntemlerdir. Ancak her bir yöntemin etki süresi sinirli kaliyor. Ileri derecede artroz gelisen eklemlerde sonunda total eklem protezi uygulamak gerekiyor. Ancak bu yöntemde de bugün ulasilan tibbi teknolojiye ragmen konulacak protezin ömrü 20 yili geçmiyor.

Eklem Kikirdak

EKLEM TEDAVILERINDE SIK KULLANILAN SON TRENDLER
eklem_kikirdak_1
Besin katki maddeleri hareket kabiliyetini artiriyor: Glikozamin ile kondroitin içeren ve besin katki maddesi adi ile piyasada bolca bulunan kikirdak destekleyici ürünler günümüzde revaçta olan tedavi yöntemlerinden. Tamamen dogal maddelerden elde edilen bu ürünler yaygin kireçlenmesi bulunan hastalarin yüzde 60’inda fayda saglayarak agriyi azaltiyor ve hareket kabiliyetini artiriyor. Bu ürünlerin tek yan etkisi ise diyabet hastalarinda kan sekerini yükseltici etkiye sahip olmalari. Bu nedenle diyabet hastalarinda kullanilmasi önerilmiyor.

Plazma tedavisi agri ve sisme ataklarini azaltiyor:PRP (Platelet Rich Plasma), yani zenginlestirilmis plazma tedavisi ortopedide tendon ve bag iyilesmesi amaciyla kullaniliyor. Ayrica yaygin eklem kikirdagi hasarlarinin tedavisinde çok yeni bir yöntem olarak uygulaniyor. PRP tedavisinde kisinin kendisinden alinan 30-50 cc civarindaki kan, özel bir alet yardimiyla, içerisine hiçbir katki maddesi konulmadan birkaç dakika içerisinde ayristiriliyor. Bu kandan 5-7 cc civarinda, içerisinde yogun iyilestirme ve ödem azaltici faktörlerin bulundugu zengin plazma elde ediliyor ve hasarli ekleme enjekte ediliyor. Yöntem birkaç kez tekrarlandiginda artroza bagli olusan agri ve sisme ataklarini azaltiyor. Bu sayede protez uygulama yasi ileri alinirken, hastaya birkaç sene kazandiriliyor.

Kikirdak hücresi kültürü uygulamasi genç hastalarda Orijinal kikirdak sagliyor: Kisinin kendisinden alinan kikirdak hücresi laboratuar ortaminda çogaltilarak, operayonla hasarli alana naklediliyor. Maliyet olarak diger yöntemlere göre pahalli bir yöntem olmasina karsin olusan kikirdak Orijinal eklem kikirdagi olup vucudun baska bir yerinden kikirdak almayi gerektirmedigi için ameliyat sonrasinda hasta daha az agri duyuyor.

Artroplasti ile eklemler yenileniyor: Artroplasti, eklemin bozulan yüzerinin çikarilip kismi veya tam protez uygulanmasi isleminin genel adidir. Eklemin islevini tümüyle yitirdigi durumlarda tüm eklemin degistirilmesi (Total eklem artroplastisi) yöntemine basvuruluyor. Son yillarda ileri yasli hastalarda eklemde kismi hasar oldugunda sadece hasarli alana uygulanan kismi yüzey degistirme protezleri sik olarak kullanilmaya baslanmistir. Bu kismi protezlerin avantaji: Küçük cerrahi kesiler ile eklem kemigi çok az kesilerek uygulandigi için ameliyat süresi ve iyilesme süresi kisa olup ileride gerekebilecek total eklem protezine bir engel olusturmamaktadir. Bu yöntemler ile hastalar kisa zaman agrisiz günlük yasantilarin dönebilmektedir.

Prof. Dr. Özgür Çetik
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı

Written by Prof. Dr. Özgür ÇETİK

1973 yılında Giresun’da doğan Prof. Dr. Özgür ÇETİK, Eğitimini 1995 İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, 2000 İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji ve 2007 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi doçentliğini tamamlayarak , 2013 Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde profesör unvanı almıştır. Dr.Çetik; 1996 – 2000 İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi, 2001 – 2002 Özel Avrasya Hastanesi, İstanbul Uzman Hekim, 2002 – 2007 Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yardımcı Doçent, 2002 – 2003 Bingöl SSK Hastanesi, 2002 – 2003 Diyarbakır 600 yataklı Asker Hastanesi, 2008 – 2011 Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doçent ve 2011 yılından beri Acıbadem Sağlık Grubu’nda Ortopedi ve Travmatoloji Profesörü olarak görev yapmaktadır. Dr.Çetik evli ve 2 çocuk babasıdır.