HALLUKS VALGUS

Halluks Valgus nedir ?

Halluks valgus, ayakta görülen bir hastalıktır. Halluks valgusda ayak birinci parmağının eklemden dış tarafa doğru eğilmesi sonucunda parmak ile tarak kemiği eklemin

in iç tarafında ağrılı şişlik 

meydana gelir. Ayrıcak başparmak diğer parmaklara doğru eğildiği için zamanla onlarıda dışa doğru iter.  (RESİM 1)

Halluks Valgus Kimlerde Görülür ?

Halluks valgus sıklıkla erişkinlerde görülmekle birlikte çocuklarda da görülebilir. Erişkinlerde  kadınlarda daha sık görülür. Bu yazımızda erişkinlerde görülen halluks valgus hastalığından bahsedeceğiz.

Halluks valgusu bulunan bir hasta hangi şikayetler ile hekime gider?

1-Şekil bozukluğuna bağlı kozmetik kusur. Özellikle ucu açık ayakkabı veya terlik giyen bayanlarda şekil bozukluğuna bağlı kötü görüntü bile tek başına hekime geliş sebebi olmaktadır.

2-Ağrı nedeni ile uygun ayakkabı bulamama

3-Baş papmak iç tarafında şişlik ve kızarıklık

4-Ayakkabıların çabuk deforme olması ve kötü görüntü oluşturması

5- Parmaktaki mevcut eğriliğin ilerleme korkusu

6- Parmakların üst üste binmesi

7- Parmak aralarında can yakıcı basırlar oluşması

Halluks valgusu bulunan hastalar yukarıda sayılan şikayetlerin biri veya birkaçı nedeni ile hekime giderler.

Halluks Valgus’un sebebi nedir?

Halluks valgus 2 genel sebeple ortaya çıkar.

1. Hastaya bağlı
2. Ayakkabıya bağlı

Hastaya bağlı sebeblerin başında genetik  nedenler  ve düz tabanlık gelmektedir. Genetik geçiş tam olarak ispatlanamasa da en sık sebebler arasında sayılmaktadır. Ayrıca ileri düzey düz taban hastalığı olanlarda halluks valgus görülme sıklığı daha fazladır.

Son yüzyılda dar ayakkabı giyilmesi sonrasında hiç ayakkabı giymeyen toplumlara göre halluks valgus sıklığında anlamlı dercede artma vardır. Özellikle dar burunlu ve yüksek topuklu ayakkabılar   halluks valgus gelişimini hızlandırmaktadır.

Halluks Valgusun derecesi

Tedavi şekline karar verebilmek için halluks valgusun derecelendirilmesi gerekmektedir. Birinci parmak kemiği ile tarak kemiği arasındaki açının normali 5-15 derece arasıdır. , Bu derece 20 derece üzerine çıktığında Halluks valgus hastalığı veya deformitesi olarak kabul edilir. Bu açının şiddetine göre Halluks valgus deformitesi derecelere ayrılır.

Hafif Dereceli Halluks Valgusta: Bu açı 15-21 derece arasındadır

Orta dereceli Halluks valgusta: Bu açı 21-40 derece arasındadır

İleri dereceli Halluks valgusta ise bu açı 40 derece üzerindedir.

Halluks Valgusun tanısı:

Halluks valgus tanısı klinik muayene ile konulur. Derece tespiti için mutlaka ayakta basarak çekilen  ön-arka röntgen gereklidir. Röntgende eklem uyumu nasıl?, eklemde yarı çıkık var mı

?, kireçlenme(artroz) var mı? mutlaka değerlendirilir. Bütün bu değerlendirmeler tedavinin tipine karar vermek için önemlidir.

Halluks valgus açısı : Basarak çekilen ön-arka ayak röntgeninde 1. parmak ile 1. tarak kemiği arasındaki açıdır. Normali 5-15 derece arasıdır.

İntermetatarsal açı: 1. tarak kemiği ile 2. tarak kemiği arasındaki açılar ölçülerek elde edilir. 9 derceye kadar normal kabul edilir.  9 derece üzerinde artmış intermetatarsal açıdan bahsedilir.

Halluks Valgusun Tedavisi

1- Halluks Valgusun Ameliyatsız (Konservatif ) Tedavisi:

Halluks valgusun ameliyatsız olarak düzeltilmesi mümkün değildir. Kullanılacak bazı ekipmanlar ile (özel ayakkabılar, parmak arası silikon makara, halluks valgus gece ateli, halluks valgus gündüz ateli, bunion yastığı gibi ortezler) sadece ağrının azalması önlenebilir. Özellikle parmak arası silkon, halluks valgus gündüz ateli ve bunyon koruyucular ayakkabı giymeyi zorlaştırtığı için sürekli kullanımda pek kullanışlı değildir. Halluks valgus gece ateli ise akut ağrılı dönemde  gerginliği azaltarak ağrıyı azaltabilir. Ancak gece ateli deformiteyi düzeltmediği gibi uyku konforunu da bozduğu için hastalar tarafından uzun süre kullanılamamaktadır. Yine aynı şekilede fizik tedavi rehabilitasyon ve egzeresizler ile ağrılın azalması sağlanabilir, ancak deformite düzeltilemez.

2- Halluks Valgusun Cerrahi Tedavisi:

Halluks valgusun deformitesinin düzelmesinin tek yolu cerrahi tedavidir. Cerrahi tedavi en sık ağrı, ikinci olarak da şekil bozukluğu nedeni ile yapılır. Halluks valgusta yumuşak doku ameliyatı, kemik ameliyatı, yumuşak doku ve kemik ameliyatının kombine edildiği ameliyatlar uygulanmaktadır. Bugüne kadar halluks valgusun cerrahi tedavisi için yüzden fazla ameliyat tekniği tarif edilmiştir.

a- Yumuşak Doku Ameliyatları: 30-50 yaş arasında klinik şikayetleri olan Halluks Valgus açısı 15-25 derece arasında olan hastalara sadece yumuşak doku  cerrahisi ile düzeltme yeterli olur. Sadece yumuşak doku ameliyatı yapılan hafif dereceli halluks valgusta iyileşme kemik ameliyatına göre çok daha hızlı olup 3 hafta sonra dikişler alınıp  spor ayakkabı giyerek masa başı çalışmaya başlayabilirler. 3 ay dolunca(aşırı yüksek topuklu olmamak üzere)  istedikleri ayakkabıyı giyebilirler.

b- Halluks Valgus Kemik Ameliyatları: Halluks valgus açısı 30 derece altında olan orta dereceli halluks valgus deformitelerinde 1. tarak kemiğine düzeltici kesi uygulanarak yapılan ameliyatlardır.

c- Kombine Yumuşak Doku Ameliyatları: Kemik ameliyatları : Halluks valgus açısı 30 derece üzerinde olduğunda  kemik ameliyatına kombine yumuşak doku ameliyatı da eklenir. Tarak kemiğine veya ayak bilek kemiğine düzeltici kesiler yapılarak uygulanır. Beraberinde yumuşak doku ameliyatıda eklenir.

Halluks Valgus Ameliyatı Sonrası:

Halluks valgus ameliyatı sonrasında nezaman yürüyebilirim?

Sadece hafif dereceli halluks valgusa bağlı yumuşak doku ameliyatı geçiren hastalar ameliyattan hemen sonra ayağa kalkıp tam yük vererek terlik ile yürüyebilir.

Halluks valgus kemik ameliyatı geçiren hastalar ile ameliyattan hemen sonra özel ayakkabı (halluks valgus ayakkabısı)  yardımı ile ayağa kalkıp baston yardımı ile yürüyebilir. Bu ayakkabılar ameliyattan sonra toplam 6 hafta süre ile kullanılır .  Kemik kalitesi yetersiz olan hastalarda veya bilek kemiğine de düzeltici kesi yapılmış ise hastanın ayağı kaynama süresince (6 hafta) alçıya alınabilir. Bu süre zarfında hasta ayağı üzerine bastırılmayabilir.

Halluks valgus ameliyatı sonrasında ne zaman normal ayakkabı giyebilirim ?

Halluks valgus yumuşak doku ameliyatından 20 gün sonra dikişler alındıktan sonra rahat ayakkabılar (Spor )giyilemeye başlanabilir. Genellikle ameliyattan sonra 6 ay dolana kadar parmak arası silikon makara kullanmak nüks etmesini önlemek açısından faydalıdır. Bu nedenle ucu dar ayakkabılardan kaçınmak gerekir.

Halluks valgus kemik ameliyatı geçiren hasta ameliyattan  6 hafta sonra kemik kaynaması başladığında spor ayakkabıya geçilebilir. Ameliyattan sonra 3 ay dolunca her türlü ayakkabı giyilebilir.

Halluks valgus ameliyatı sonrasında nezaman işe dönebilirim?

Halluks valgus yumuşak doku ameliyatı geçiren hasta ameliyattan eğer masa başı çalışıyor ise ameliyattan 20-30 gün içerisinde çalışmaya başlayabilir. Ayakta çalışıyor ise en az 6 hafta sonra işe dönebilir.

Halluks valgus kemik ameliyatı sonrasında masabaşı çalışan hastalar en erken 6 (1.5 ay) hafta sonra işe dönebilirken bu süre 12 (3 ay) haftaya kadar uzayabilir.

Unutmamak gerekir ki halluks valgusun cerrahi tedavisinde birçok farklı teknik mevcuttur. Bu nedenle yukarıda bahsedilen süreler ortalama süreler olup ameliyat tekniği ve kemik yapısına göre değişebilir. Bu nedenle   ameliyat sonrası süreç hakkında en doğru bilgi ameliyatı yapacak olan doktorunuzdan alınabilir.

Halluks Valgus Tekrarlarmı?

Eğer halluks valgus ameliyatı deformite tam olarak durmadan yapılırsa ameliyattan sonra tekrarlayabilir. Bu nedenle son birkaç yıldır eğrilik hep aynı seviyede ise ameliyat edilmesi, tekrarlama riskini azaltır.

Yüksek topuklu ayakkabılar (5 cm üzeri)  tekrarlama riskini artırır.